Menisküs yaralanması, diz ekleminde yer alan ve dize destek sağlayan kıkırdak yapılar olan menisküslerin zarar görmesi durumunda ortaya çıkar. Genellikle spor aktiviteleri, ani dönme hareketleri veya diz üzerine düşme gibi travmatik olaylar sonucunda meydana gelir.

Menisküs Nedir ?

Her dizde 2 adet Menisküs vardır. Dizin iç tarafında yer alan “İç Menisküs”, dış tarafında yer alan ise “Dış Menisküs” olarak adlandırılır. Menisküs “C” şeklinde olup esnek ve yumuşak bir dokudur. Uç kısımları önde ve arkada kemiğe tutunmuştur. Kemiğe tutunduğu noktalara “Menisküs Kökü” adı verilmiştir. Menisküsün çevresi ise eklem kapsülüyle bağlantı sağlar. Menisküsler yumuşak bir conta tarzında uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiği (tibia) kıkırdakları arasında yer alır.

Menisküsün Görevleri Nelerdir ?

Menisküsün en önemli görevi diz eklemindeki kıkırdaklara binen yükü azaltmasıdır. Yani kıkırdakların koruyucusudur. Uyluk (femur) ve kaval kemiği (tibia) kıkırdaklarının arasında yumuşak bir conta tarzında yer aldığı için bu kıkırdak yapıların birbirine sürtmesini, darbeden etkilenmesini ve aşınmasını önler. Bu sayede kıkırdakların kireçlenmeye (osteoartirit, gonartroz) gitmesini önler. Halk arasında eklem kireçlenmesi olarak telaffuz edilen osteoartrit (gonartroz) kıkırdakların yaygın olarak yıpranması sonrası kemik yapıların ortaya çıkması ve kemiklerin birbirine temas etmesidir. Kireçlenme dizde şiddetli ağrıların ve yürüme bozukluklarının oluştuğu önemli bir ortopedik sorundur. Kıkırdak hasarının günümüzde kesin tedavisi olmadığı için kireçlenen dizlere Total Diz Protezi ameliyatı uygulanmaktadır. Bu noktalara gelmemek için menisküslerin korunması ve devamlılığının sağlanması önem arz etmektedir. Menisküsün diğer önemli görevleri ise şunlardır;

• Diz ekleminin dengesinin sağlanması
• Dizdeki bağların görevine yardımcı olması
• Eklem sıvısının homojen dağılımının sağlanması
• Diz hareketinin esnekliğinin sağlanması

Menisküs Yırtığı Nedir ?

Menisküs yırtığı 2 şekilde oluşur:

• Akut menisküs yırtığı
• Kronik (Dejeneratif) menisküs yırtığı

Akut menisküs yırtığı yakın dönemde gerçekleşmiş bir diz yaralanmasıyla oluşan yırtıklara verilen isimdir. Menisküs yırtıkları farklı şekillerde oluşur. Buna göre de farklı tiplerde adlandırılırlar (Vertikal yırtık, radial yırtık, kovasapı yırtığı, horizontal yırtık, fleb tarzı yırtık gibi). Akut menisküs yırtığı yaralanma esnasında dizin yanlara normalden fazla esnemesi veya dizin normalden fazla dönmesi (rotasyonu) sonrası oluşur. Bazen dizin bağ yaralanmalarıyla beraber görülebilir.

Kronik (Djeneratif) menisküs yırtığı iki şekilde ortaya çıkabilir. Birinci şeklinde akut yaralanmayla oluşup tedavisinin ihmal edilmesiyle zamanla menisküsün yapısının bozulup yırtığın büyümesi ve menisküsün dejenerasyonu ile ortaya çıkar. Diğer şeklinde ise dizin tekrarlayıcı olarak menisküsün yıpranmasına sebebiyet veren unsurlara zorlanmasıyla menisküste yırtıkların oluşmasıdır.

Menisküsü yıpratan temel unsurlar şunlardır;

• Fazla kilo
• Uzun süreli diz üstü oturma
• Dize fazla yük bindiren spor ya da mesleğin uzun süreli devam ettirilmesi
• Tekrarlayan diz yaralanmaları
• Tedavi edilmemiş diz bağ yaralanması

Menisküs Yaralanması Ne Tür Şikayetlere Yol Açar ?

Dizinde menisküs yırtığı gelişen bir hastada en büyük şikayet diz ağrısıdır. Diz ağrısı ve diğer şikayetler yırtığın tipi ve yerine göre farklılıklar gösterebilir. Hastada yarattığı temel şikayetler şunlardır;

• Diz ağrısı
• Dizde şişme
• Dizde hareket kısıtlılığı
• Dizde takılma hissi
• Dizin kilitlenmesi

Menisküs Yırtığı Tanısı Nasıl Konur ?

Menisküs yırtığının tanısı hastanın şikayetinin ve hikayesinin iyi irdelenmesi, doğru bir fizik muayene ve MRG ile konulmalıdır. MRG bazı menisküs yırtıklarının tanısı için yeterli olmaz. O yüzden menisküs yırtıklarında doğru fizik muayenenin önemi unutulmamalıdır. Fizik muayene sırasında menisküs yırtığının tanısını koymak için özel muayene testleri uygulanır.

Menisküs Yırtığı Nasıl Tedavi Edilir ?

Menisküs yırtığı hem günlük yaşam kalitesini arttırmak hem de zamanla kıkırdaklarda oluşacak yıpranmayı engellemek için mutlaka doğru tedavi edilmelidir. Tedavi yırtığın tipine göre değişir. Menisküs yırtığı tedavisinde amaç menisküsü orijinal normal yapısına getirmek ve normal fonksiyonunu geri kazanmasına yardımcı olmaktır. Bu sebeple menisküs yırtığının tedavisi cerrahidir. Tedavideki hedef ise menisküsü onarmaktır. Günümüzde menisküs cerrahisi artoskopik yani eklem endoskopisi ile yapılmaktadır. Menisküsün onarım işlemi özel cerrahi aletlerle dikiş atılması şeklindedir.

Ancak her menisküs yırtığının onarılma şansı yoktur. Özellikle parçalanmış, dejeneratif hale gelmiş ve fleb tarzındaki yırtıklar onarılamaz. Bu durumlarda menisküsün ekleme zarar veren ve ağrı yaratan hasarlı kısmları özel cerrahi aletlerle traşlanarak temizlenir. Bu işleme “kısmi menisektomi” denir

Sadece tek tip menisküs yırtığında ilk aşamada cerrahi dışı yöntemlerle tedavi düşünülmelidir. Bu menisküs yırtığı tipi kronik dejeneratif menisküs yırtığıdır. Bu tip menisküs yırtığında en az 6 ay süreyle cerrahi dışı tedavi yöntemler denenmelidir. Cerrahi dışı tedavi yöntemler şunlardır;

• Ağrı kesici
• Fizik tedavi ve rehabilitasyon
• Diz içi enjeksiyonlar
• Yaşam tarzında farklılık yaratmak. Örneğin; kilo vermek, diz üstü oturmamak gibi.

Bu yırtık tipinde ilk etapta cerrahi uygulanmama sebebi hastanın dizinin ihmal edilip menisküs ve kıkırdakların yıpranmış olmasıdır. Yani dizde kireçlenme (gonartroz) başlamıştır. Dolayısıyla bu tip yırtıklarda tedavideki amaç menisküsü onarmak değildir. Çünkü onarılmayacak derecede dejenerasyon vardır. Buradaki tedavinin amacı dizdeki ağrıyı azaltmak ve hastanın yaşam konforunu arttırmaktır. Kronik dejeneratif tip menisküs yırtıklarına cerrahi tedavi şu iki durumda tercih edilir;

• Diz hareketini kısıtlayan yani dizi kilitleyen menisküs yırtığı olması durumunda
• En az 6 ay uygulanan cerrahi dışı tedavi yöntemlerinden fayda görülememesi durumunda

Menisküs Yırtığı Ameliyatı Sonrası Süreç Nasıldır ?

Menisküs yırtığı ameliyatı sonrası hastalar genelde koltuk değnekleri desteğiyle yere basarak yürüyebilmektedirler. Hemen diz egzersizleri başlanır. Ameliyat sonrası 3-6 hafta sonra fizik tedavi desteği gerekir. Onarılan bir menisküs yırtığı sonrası hastanın toparlanma süreci ortalama 6-12 haftadır. Bu süreç menisküs yırtığının tipine göre değişmektedir. Menisküs yırtığının onarılması sonrası bir sporcunun tekrar aynı spora dönme süreci 3-4 aydır. Menisküs yırtığına onarım değil kısmi menisektomi işlemi yapıldıysa toparlanma süreci 3-6 haftadır. Bu işlem uygulanan sporcuların tekrar aynı spora dönme süresi 1,5-2 aydır.

 

Menisküs yaralanması hakkında detaylı bilgi ve randevu için tıklayınız.